Tường thuật thảo luận về bất ổn của Freelancer – Bất ổn nhất chính là thiếu cơ hội học tập

Sau khi chia sẻ câu chuyện của bản thân, nhà văn Hà Thủy Nguyên đặt ra câu hỏi lớn: Freelancer thực ra là gì? Một người làm việc từ xa, không bị bó buộc trong văn phòng liệu có thể coi là một freelancer hay không? Nhà văn Hà Thủy Nguyên không đồng tình với quan điểm phổ biến coi sự không làm việc tại văn phòng hay nơi làm việc cụ thể là freelancer. Chị cho rằng freelance là trạng thái công việc thiếu tính cam kết giữa người lao động và người thuê. 

Ví dụ, ngay tại Book Hunter, Book Hunter vẫn có những nhân sự “cứng” nhận mức lương “cứng” và làm việc từ xa, không bị giới hạn thời gian cũng như không gian, nhưng đòi hỏi cam kết công việc bền chặt và Book Hunter cũng phải đảm bảo đầy đủ các quyền lợi lao động như lương thưởng và bảo hiểm.

Còn từ khía cạnh cá nhân, nhà văn Hà Thủy Nguyên chia sẻ rằng, chị thường xuyên nhận các dự án sáng tạo hoặc tư vấn marketing, với khối lượng công việc khoán rõ ràng, và trách nhiệm rõ ràng. Bên thuê không cần trả thưởng khi dự án thành công, cũng không phải đóng bảo hiểm xã hội, đương nhiên cũng không thể đòi hỏi sự cam kết phát triển cùng dự án. Do tính chất làm việc không ràng buộc này, nên chị sẽ không có tâm thế “cùng hội cùng thuyền”, không nỗ lực để cải tạo hay tối ưu cách làm việc (nếu người thuê không yêu cầu), và do đó, chị cũng không học hỏi được nhiều trong quá trình làm việc ấy, mà đúng nghĩa là bán sức lao động. Bởi vì học hỏi, đặc biệt là các kỹ năng mềm, đến từ việc thường xuyên trao đổi với đội ngũ, và liên tục thử thách để giải quyết các khúc mắc. Thêm nữa, khoảng thời gian ngắn tiếp xúc với doanh nghiệp không đủ để chị hiểu sâu sắc và thường xuyên cập nhật về ngành hàng mà chỉ nắm được tổng quan và một vài điểm cốt yếu. 

Đương nhiên, chị vẫn chọn freelancer bởi vì chị có định hướng sự nghiệp riêng. Con đường chị thực sự muốn đeo đuổi là sáng tác văn chương và xuất bản sách học thuật. Những kinh nghiệm khi đi làm freelancer giúp chị gia tăng trải nghiệm, mở rộng network và nắm bắt thêm nhiều xu hướng thị trường cũng như xã hội, bổ trợ cho quá trình phát triển xuất bản sách của Book Hunter. 

Do đó, chị khẳng định nếu làm freelancer mà chỉ để nuông chiều tính cách của bản thân, tự coi mình khác biệt với những người lao động khác tại công sở, chỉ mong muốn thu nhập tốt mà nhàn hạ, không áp lực…thì freelancer sẽ là con đường làm thui chột năng lực cá nhân. Chị cũng kể rằng có nhiều bạn chị gặp rất có tố chất lãnh đạo, nhưng từ một nhân viên có tố chất lãnh đạo đến người chủ doanh nghiệp thực sự là một chặng đường dài, và cần học tập ngoài trường lớp, ngay tại các môi trường làm việc chuyên nghiệp, với những người giỏi nhất trong lĩnh vực ấy…để từ đó có một nền tảng tốt. Sớm chọn trở thành freelancer để tự kinh doanh online hay làm việc thời vụ với hi vọng có thể phát triển thành doanh nghiệp cá nhân, họ sẽ thiếu trầm trọng các kỹ năng như đầu tư, quản lý tài chính, giao tiếp và ngoại giao, phát triển nhân sự… Thế nên, dù bán hàng online có đắt khách nhưng sẽ chỉ ngắn hạn, và mô hình kinh doanh sớm thui chột. 

Trong buổi trò chuyện, nhà văn Hà Thủy Nguyên và những người tham gia đã thảo luận rất nhiều khía cạnh của 3 mô hình freelancer, bao gồm: freelancer nhận mức cố định và trả kết quả (phù hợp với các công việc đòi hỏi trí tuệ cao), freelancer thời vụ và freelancer kinh doanh tự do.