Xuất bản: Sự trỗi dậy của Trung Quốc thách thức trật tự thế giới như thế nào – Nhìn từ luật chống độc quyền

Trong cuộc tái định hình trật tự toàn cầu thế kỷ 21, Trung Quốc đang tiến vào trung tâm bàn cờ quốc tế không chỉ bằng sức mạnh kinh tế hay công nghệ, mà còn bằng việc kiến tạo – hoặc làm lung lay – những luật lệ toàn cầu. Cuốn sách Sự trỗi dậy của Trung Quốc thách thức trật tự thế giới như thế nào là một nghiên cứu xuất sắc cho thấy chính trong lĩnh vực tưởng như kỹ thuật và chuyên biệt – luật chống độc quyền – lại đang diễn ra những xung đột và thương lượng chiến lược quan trọng nhất giữa Trung Quốc và phần còn lại của thế giới.

Với lối viết dung hòa giữa tư duy học thuật sắc bén và khả năng dẫn chuyện sống động, học giả Angela Huyue Zhang dẫn người đọc vào một cuộc điều tra sâu sắc về hệ thống pháp luật cạnh tranh của Trung Quốc: tại đây, luật pháp không chỉ nhằm đảm bảo thị trường công bằng mà còn là công cụ quản lý hành chính, thậm chí là vũ khí chính trị. Từ cách các cơ quan hành pháp Trung Quốc sử dụng truyền thông để “bêu xấu” doanh nghiệp, đến sự thiếu vắng vai trò giám sát tư pháp, tác giả chỉ ra những khác biệt căn bản trong cách mà luật chống độc quyền được áp dụng tại Trung Quốc so với Hoa Kỳ hay Liên minh châu Âu. Những khác biệt này không chỉ là chi tiết kỹ thuật – chúng là biểu hiện của một hệ thống chính trị, một cấu trúc quyền lực, và một tầm nhìn về trật tự toàn cầu hoàn toàn khác.

Không dừng lại ở phân tích nội bộ, cuốn sách còn mở rộng góc nhìn sang các vụ va chạm ngày càng thường xuyên giữa các công ty Trung Quốc và hệ thống luật pháp phương Tây. Khi một thương vụ mua lại tại châu Âu bị chặn lại vì nghi ngờ về “China, Inc.” hay khi một nhóm công ty xuất khẩu Trung Quốc bị tòa án Mỹ phạt hàng trăm triệu đô vì thông đồng giá, những câu hỏi lớn lập tức được đặt ra: Ai là người chịu trách nhiệm? Giới hạn của quyền lực pháp lý quốc tế ở đâu? Và liệu các chuẩn mực pháp luật do phương Tây thiết lập có còn đủ sức bao phủ một thế giới đang thay đổi?

Đặc biệt hơn, cuốn sách còn phơi bày cơ chế thể chế ẩn sâu bên dưới. Zhang lập luận rằng để hiểu được hành vi pháp lý của Trung Quốc – và từ đó tìm ra cách ứng xử phù hợp – thế giới cần hiểu rõ cách bộ máy hành chính của nước này vận hành, cách các bộ ngành cạnh tranh lẫn nhau, và cả cách các doanh nghiệp Trung Quốc “nắm bắt” nhà nước để vừa phục vụ, vừa thoát khỏi sự kiểm soát.

Đối với những ai đang theo dõi căng thẳng Mỹ – Trung, cuộc chạy đua về công nghệ, hay sự xói mòn của chủ nghĩa đa phương quốc tế, cuốn sách không chỉ cung cấp một công cụ phân tích mới mẻ, mà còn là lời nhắc nhở rằng pháp luật – tưởng như trung lập và kỹ trị – trên thực tế là một chiến trường nơi các hệ tư tưởng, lợi ích và chiến lược va chạm khốc liệt. Qua cuốn sách này, người đọc sẽ hiểu vì sao thế giới đang rơi vào tình thế mà các bên vừa cần thiết lập luật chơi chung, vừa không thể thống nhất về nguyên tắc; vừa muốn kiềm chế Trung Quốc, vừa không thể gạt Trung Quốc ra khỏi bàn đàm phán. Trong những điều kiện ấy, như một trò chơi lặp lại bất tận giữa các siêu cường, giải pháp không nằm ở việc áp đặt luật lệ từ một phía, mà nằm ở khả năng hình thành một “cách sống chung mới” – thứ mà cuốn sách này giúp chúng ta tưởng tượng rõ ràng hơn.