0
Xuất bản & Đặt trước sách “Công cụ cộng sinh” của Ivan Illich
“Các nhóm chuyên nghiệp ưu tú đã thực hiện ‘độc quyền triệt để’ đối với các hoạt động cơ bản của con người như y tế, nông nghiệp, xây dựng và học tập, dẫn đến một ‘cuộc chiến sinh tồn’ cướp đi những kĩ năng và bí quyết quan trọng của các xã hội nông dân. Kết quả của sự phát triển kinh tế quá đà thường không phải sự hưng thịnh của con người mà là sự ‘nghèo đói được hiện đại hóa’, sự phụ thuộc và một hệ thống mất kiểm soát nơi con người trở thành những bộ phận máy móc bị hao mòn.”
Đây là nhận định của Ivan Illich, một triết gia, nhà phê bình xã hội và linh mục Công giáo người Áo từ cách đây 50 năm khi thế giới đang bước vào thời kì công nghiệp hóa – hiện đại hóa đầy mạnh mẽ mà đến nay, dường như xã hội dường như vẫn chẳng có bao nhiêu thay đổi.
Chính bởi vậy, cuốn sách Công cụ cộng sinh – tác phẩm trình bày sự phê phán của Illich đối với xã hội công nghiệp hiện đại và đưa ra tầm nhìn về một tương lai bền vững và lấy con người làm trung tâm vẫn đem lại nhiều giá trị lâu dài có thể được áp dụng trong bối cảnh ngày nay. Công cụ cộng sinh khái quát hóa các chủ đề thể chế hóa kiến thức chuyên ngành, vai trò thống trị của giới tinh hoa kỹ trị trong xã hội công nghiệp và nhu cầu phát triển các công cụ mới để người dân bình thường lấy lại kiến thức thực tế. Illich đề xuất rằng chúng ta nên “đảo ngược cơ cấu tầng sâu của các công cụ” để “cung cấp cho mọi người các công cụ có thể đảm bảo quyền làm việc với hiệu quả cao, độc lập”.
Trong một thế giới nơi con người đang bị phụ thuộc vào các hệ thống và thể chế tập trung, lời kêu gọi trao quyền cho các cá nhân và thúc đẩy quyền tự quyết của Illich là hợp lí. Công cụ cộng sinh là một chỉ dẫn kích thích tư duy giúp chúng ta đánh giá lại các hệ thống, công nghệ và cơ cấu xã hội hiện tại, đồng thời truyền cảm hứng hướng tới một xã hội cộng sinh bền vững hơn.
THÔNG SỐ SÁCH:
Tên đầy đủ: Công cụ cộng sinh
Tác giả: Ivan Illich
Dịch giả: Nguyễn Phương Anh
Lĩnh vực: Xã hội
Tủ sách: Kiến tạo
Số trang: 142
Cỡ sách: 16x24cm
Tình trạng bìa: Bìa mềm
Lượt in: Lần đầu
Cấp phép: NXB Dân Trí
Ngày phát hành: 31/7/2023
GIÁ BÁN: 135.000 VN
Đặt trước sách để nhận ưu đãi 15% và freeship
Nhận Đặt Trước tới hết 23h00 ngày 30/7/2023. Sách được ship muộn nhất 5 ngày sau ngày phát hành.
Lưu ý: Chúng tôi chỉ ship sách tới những khách phản hồi xác nhận qua email hoặc số điện thoại. Trong trường hợp quý khách không phản hồi hoặc phản hồi muộn, mà chưa thanh toán, quá 5 ngày sau email hoặc cuộc gọi của chúng tôi, chúng tôi rất tiếc phải hủy suất Đặt Trước, quý khách có thể đặt mua sách với Book Hunter hoặc tại các kênh phân phối khác.
ƯU ĐÃI ĐẶC BIỆT
>> 7 cơ hội Đọc Trước bản thô (đã dàn trang chưa chỉnh sửa) dành cho 7 người đăng ký Đặt trước đầu tiên.
>> Với những độc giả góp ý bản thảo dưới hình thức đánh dấu lỗi và chụp ảnh các lỗi trước 20/7, Book Hunter xin gửi bạn ưu đãi 50% khi mua sách. Vui lòng gửi ý kiến xây dựng của bạn tới hòm thư: info.bookhunter@gmail.com
>> Với những độc giả sau khi đọc sách viết bài cảm nhận hoặc phân tích sâu về sách trước 25/7, Book Hunter xin gửi bạn ưu đãi 50% khi mua sách.
>> Với những độc giả vừa góp ý bản thảo, vừa viết bài, Book Hunter sẽ gửi tặng sách miễn phí.
Nếu thuận tiện, bạn vui lòng thanh toán trước qua số tài khoản dưới đây, như một cách để giúp đỡ Book Hunter huy động đủ vốn in ấn.
Nội dung chính của CÔNG CỤ CỘNG SINH - Ivan Illich
Ý tưởng chính:
Trong Công cụ cộng sinh, Illich lập luận rằng các xã hội hiện đại đã trở nên quá phụ thuộc vào các hệ thống thể chế và công nghệ hạn chế tự do cá nhân và cản trở sự phát triển thực sự của con người. Ông đặt ra thuật ngữ “cộng sinh” để mô tả một xã hội mà trong đó, các cá nhân có khả năng tương tác tự do và sáng tạo với nhau, cũng như với các công cụ và công nghệ của họ, để theo đuổi mục tiêu của riêng họ và phát huy hết tiềm năng của họ.
Illich chỉ trích “sự độc quyền triệt để” của các tổ chức chuyên nghiệp và hệ thống chuyên gia đã tước quyền của các cá nhân và tạo ra một nền văn hóa phụ thuộc. Ông lập luận rằng các tổ chức như giáo dục, chăm sóc sức khỏe và giao thông vận tải nên được thiết kế lại để thúc đẩy sự vui vẻ, nơi mọi người có thể tham gia tích cực vào việc định hình cuộc sống và cộng đồng của chính họ.
Một trong những luận điểm quan trọng của Illich là khái niệm “phản tác dụng”. Ông gợi ý rằng nhiều công nghệ và hệ thống, khi chúng vượt quá một ngưỡng nhất định, sẽ bắt đầu gây hại nhiều hơn là có lợi. Ông đưa ra các ví dụ như y tế hóa và sự phụ thuộc quá mức vào các can thiệp y tế dẫn đến các bệnh lý do điều trị, hoặc các hệ thống giáo dục bóp nghẹt sự sáng tạo và cá tính.
Illich đề xuất tư duy lại triệt để về giáo dục, ủng hộ các mạng lưới học tập trao quyền cho các cá nhân kiểm soát quá trình học tập của chính họ. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học tập trong suốt cuộc đời và thúc đẩy ý tưởng rằng giáo dục nên là một nỗ lực tự do và tự định hướng.
Về lĩnh vực công nghệ, Illich ủng hộ các công cụ có thể truy cập, tùy chỉnh và trao quyền. Ông khuyến khích sự phát triển của các công nghệ thúc đẩy tính cộng sinh, cho phép các cá nhân sử dụng chúng theo những cách nâng cao quyền tự quyết cá nhân của họ và thúc đẩy xây dựng cộng đồng.
Mục lục:
Lời cảm ơn
Giới thiệu
Chương 1: Hai bước ngoặt
Chương 2: Tái thiết kế cộng sinh
Chương 3: Cán cân đa chiều
1. Suy thoái sinh học
2. Độc quyền triệt để
3. Lập trình quá mức
4. Phân cực
5. Sự lỗi thời
6. Sự thất chí
Chương 4: Hồi phục
1. Hóa giải sự thần thoại hóa đối với khoa học
2. Khám phá lại ngôn ngữ
3. Phục hồi quy cách pháp lý
Chương 5: Sự đảo ngược chính trị
1. Các huyền thoại và các đa số
2. Từ tan rã đến hỗn loạn
3. Cái nhìn thấu đáo về khủng hoảng
4. Thay đổi đột ngột
Về tác giả:
Ivan Illich (1926-2002) là một triết gia, nhà phê bình xã hội và linh mục Công giáo người Áo nổi tiếng với những ý tưởng khiêu khích và có ảnh hưởng về giáo dục, công nghệ và các thể chế xã hội. Ông sinh ra ở Vienna và sau đó du học ở Ý, nơi ông được thụ phong linh mục vào năm 1951. Illich giữ chức vụ tại nhiều trường đại học khác nhau, bao gồm Đại học Công giáo Puerto Rico và Đại học Bremen.
Illich là một nhà văn và nhà tư tưởng xuất sắc, người đã thách thức các giả định chính thống và đặt câu hỏi về vai trò của các thể chế và hệ thống trong việc định hình cuộc sống con người. Ông tin rằng nhiều tổ chức hiện đại, chẳng hạn như giáo dục, y tế và giao thông vận tải, đã trở nên áp bức và đánh mất mục đích ban đầu của chúng, đó là phục vụ các cá nhân và cộng đồng. Ông lập luận rằng những thể chế này đã tạo ra một nền văn hóa phụ thuộc và làm suy yếu khả năng kiểm soát cuộc sống của chính họ.
Ý tưởng của Illich thường bị đánh giá là cực đoan và gây tranh cãi, nhưng chúng cũng truyền cảm hứng và ảnh hưởng đến nhiều nhà hoạt động, nhà giáo dục và học giả. Ông ủng hộ việc trao quyền cho các cá nhân, phân cấp quyền lực và nguồn lực, và tầm quan trọng của tính cộng sinh, một thuật ngữ mà ông đặt ra để mô tả một xã hội cho phép mọi người tương tác tự do và sáng tạo với nhau và các công cụ của họ. Ông tin vào giá trị của việc học tập suốt đời và khuyến khích các phương pháp giáo dục tự định hướng và có sự tham gia trực tiếp của người học.
Thông qua các tác phẩm viết, bài phát biểu và hoạt động của mình, Ivan Illich hướng đến mục đích thách thức các tư tưởng thống trị và khơi dậy sự phản ánh phê phán về tác động của các thể chế và công nghệ đối với hạnh phúc và tự do của con người. Hiện, ông vẫn là một nhân vật quan trọng trong lĩnh vực phê bình xã hội và những ý tưởng của ông tiếp tục truyền cảm hứng cho các cuộc thảo luận về các phương pháp thay thế cho giáo dục, công nghệ và tổ chức xã hội.
Các mục đích thể chế hiện nay tôn thờ năng suất công nghiệp và đánh đổi sự hiệu quả mang tính cộng sinh, các mục tiêu đó là yếu tố chính dẫn đến sự vô định hình và vô nghĩa đang lây lan khắp xã hội đương thời. Nhu cầu ngày càng tăng đối với các sản phẩm đã trở thành thứ quy định quy trình xã hội. Tôi sẽ gợi ý cách xu hướng này có thể được đảo ngược như thế nào, và khoa học và công nghệ hiện đại có thể được sử dụng như thế nào để hoạt động của con người trở nên hiệu quả chưa từng thấy. Sự đảo ngược này sẽ cho phép sự tiến hóa của một phong cách sống và một hệ thống chính trị ưu tiên việc bảo vệ, sử dụng tối đa, và tận hưởng một thứ tài nguyên gần như là được phân phối đồng đều cho tất cả mọi người: năng lượng cá nhân dưới sự kiểm soát của cá nhân. Tôi sẽ đưa ra lập luận cho thấy chúng ta không còn có thể sống và hoạt động hiệu quả mà không có sự kiểm soát công cộng đối với các công cụ và các thể chế mang tính hạn chế hay phủ nhận quyền của bất kỳ ai đối với việc sử dụng sáng tạo năng lượng của chính mình. Vì mục đích này, chúng ta cần các phương thức để đảm bảo rằng sự kiểm soát đối với các công cụ của xã hội phải được thiết lập và quản lý bởi quy trình chính trị chứ không phải bởi quyết định của các chuyên gia.
Trích trang 27
Các tiêu chí để nhận biết các công cụ thao túng hoặc phản cộng sinh không thể được sử dụng để loại trừ mọi công cụ đáp ứng những tiêu chí đó. Tuy nhiên, chúng có thể được áp dụng làm hướng dẫn cho việc xây dựng toàn bộ các công cụ mà một xã hội có thể dùng khi muốn xác định kiểu cách và mức độ cộng sinh của mình. Một xã hội cộng sinh không loại bỏ mọi trường học. Nhưng nó sẽ không có một hệ thống trường học bị biến thành một công cụ bắt buộc, lấy đi quyền lợi của những người bỏ học. Một xã hội cộng sinh không loại bỏ vận tải liên tỉnh tốc độ cao, miễn là cách bố trí của nó trên thực tế không bắt tất cả các tuyến đường khác cũng phải có tốc độ cao như thế. Ngay cả truyền hình cũng sẽ không bị loại trừ – mặc dù nó cho phép một số rất ít những người điều khiển chương trình và diễn giả được định ra điều khán giả của họ có thể theo dõi – miễn là cấu trúc tổng thể của xã hội không ưu tiên việc khiến mọi người suy bại thành những khán giả bắt buộc. Các tiêu chí của tính cộng sinh nên được coi là các hướng dẫn cho quá trình liên tục giúp các thành viên của xã hội bảo vệ quyền tự do của mình, chứ không phải là một loạt toa thuốc được áp dụng một cách máy móc.
Trích trang 41
Con người phải học cách sống trong giới hạn. Điều này không thể được dạy. Sự sống còn phụ thuộc vào việc con người nhanh chóng học được những gì họ không biết làm. Họ phải học cách kiêng cữ việc sinh đẻ, tiêu dùng và sử dụng vô hạn. Không thể giáo dục người ta tự nguyện nghèo đói hay lôi kéo họ vào sự tự chủ. Không thể dạy người ta vui vẻ từ bỏ khi trong một thế giới hoàn toàn được thiết kế để có sản lượng cao hơn với ảo tưởng là chi phí giảm đi.
Trích trang 89
Những người ủng hộ một xã hội có giới hạn không cần phải lập nên một đa số nào cả. Một đa số biểu quyết trong một nền dân chủ thì không phải là được thúc đẩy bởi cam kết rõ ràng của tất cả các thành viên với một hệ tư tưởng cụ thể nào đó hay một giá trị cụ thể nào đó. Một đa số biểu quyết ủng hộ một sự giới hạn thể chế cụ thể sẽ phải bao gồm các yếu tố rất khác nhau: những người bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi khía cạnh nào đó của sản xuất quá mức, những người không được lợi từ nó, và những người có thể phản đối tổng thể cách tổ chức xã hội – nhưng không trực tiếp phản đối việc giới hạn cụ thể được đặt ra. Điều này hoạt động thế nào trong những thời chính trị bình thường được minh họa rất rõ trong ví dụ về trường học. Một số người không có con và bực bội với thuế trường học. Một số người khác lại cảm thấy họ bị đánh thuế nặng hơn và được phục vụ kém hơn so với những người ở một quận khác. Một số nữa lại phản đối việc hỗ trợ thuế cho các trường học vì họ muốn gửi con em mình đến các trường giáo xứ. Và những người khác phản đối chính việc đi học bắt buộc: với một số thì là vì nó gây hại cho trẻ, và với những người khác thì là vì nó tạo điều kiện cho sự phân biệt đối xử. Tất cả những người này có thể hình thành nên một đa số biểu quyết, nhưng sẽ không phải là một đảng phái hay một giáo phái. Trong hoàn cảnh hiện tại, họ có thể thành công trong việc cắt giảm quy mô trường học cho phù hợp, nhưng thế thì họ chỉ đang đơn thuần là đảm bảo sự tồn tại hợp pháp hơn của nó. Một đa số bỏ phiếu để hạn chế một thể chế chính thì có xu hướng bảo thủ khi mọi việc lại êm xuôi như cũ. Nhưng một đa số có thể có tác động ngược lại trong một cuộc khủng hoảng ảnh hưởng đến xã hội ở mức độ sâu hơn. Sự xuất hiện cùng lúc của một số tổ chức ở bước ngoặt thứ hai của chúng là sự khởi đầu của một cuộc khủng hoảng như vậy. Sự sụp đổ xảy ra sau đó phải cho thấy rõ rằng xã hội công nghiệp như kể trên – và không chỉ các thể chế riêng biệt của nó – đã phát triển quá phạm vi hiệu quả của nó.
Trích trang 138